شعر «نیایش» و معنی شعر:

نیایش

• قالب شعری: مثنوی
• شاعر: وحشی بافقی

الهی، جانب من کن نگاهی                               مرا بنما به سوی خویش راهی

خداوندا نظری به من کن و راه رسیدن به خودت را به من نشان بده

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

الهی ß   شبه جمله و منادا

نگاه کردن خداوند ß   کنایه از مورد لطف و بخشش خدا شدن

راهی ß   مفعول

نگاهی و راهی ß   قافيه

الهی ß   شبه جمله؛ نهاد

جانب ß   حرف اضافه

من ß   متمم

نگاه کن ß   فعل مرکب

بنما ß   فعل امر

به سوی ß   حرف اضافه

مرکب خویش ß   متمم

راهی ß   مفعول

نگاهی کن که رو آرم به سویت                          رهی بنما که جا گیرم به کویت

نظری به من کن و من را صدا بزن که به سوی تو بیایم و راهی به من نشان بده که در راه تو جایی داشته باشم

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

نگاهی کن ß   کنایه مرا مورد لطف قرار بده

رو آوردن ß   کنایه از جذب شدن و توجه کردن

«ت» در «سویت» ß   سوی تو ß   مضاف اليه ( ضمیر دوم شخص مفرد)

سویت و کویت ß   جناس ناقص اختلافی

سویت و کویت ß   قافیه (ت ß   ردیف)

نهاد ß   تو

نگاهی کن ß   فعل مرکب

نهاد ß   من

به ß   حرف اضافه

سو ß   متمم

ت ß   مضاف اليه

نهاد ß   تو

دهی ß   مفعول

بنما ß   فعل امر

به ß   حرف اضافه

كوی ß   متمم

جا گیرم ß   فعل مرکب

به ذکر خود، بلند آوازه‌ام کن                             رفیق لطف بی‌اندازه‌ام کن

به اسم خودت، به من بزرگی بده و من را رفیق لطف بی‌کران خود کن.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

«م» در بلند آوازه ام کن ß   مفعول

بلند آوازه ام و بی اندازه ام ß   قافیه (کن ß   ردیف)

نهاد ß   تو

ذکر ß   متمم

خود ß   مضاف اليه

بلند آوازه ß   مسند

«ام» (من را) ß   مفعول

نهاد ß   تو

رفیق ß   مسند

لطف ß   مضاف اليه

بی اندازه ß   صفت

«ام» ß   مفعول

بیفشان از وضو بر رویم آن آب                          که از غفلت نماند در سرم خواب

از آن آب گوارا به من بده تا با آن وضو بگیرم و از خواب غفلت بیدار شوم.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

آب ß   استعاره از پاکی و طهارت

وضو، رو، آب ß   مراعات نظیر

غفلت در سرم نماند ß   کنایه از بیداری و آگاهی

که (تا) ß   حرف ربط

خواب و آب ß   قافیه

تو ß   نهاد

از ß   حرف اضافه

وضو ß   متمم

بر ß   حرف اضافه

رو ß   متمم

ــَـ م ß   مضاف اليه

آن آب ß   مفعول

از ß   حرف اضافه

غفلت ß   متمم

در ß   حرف اضافه

سر ß   متمم

نوار ß   خواب

نماند ß   فعل

به چشم مرحمت سویم نظر کن             شفیع آخرت، خیر البشر کن

با چشم بخشندگی و مرحمت به من نگاه کن و در روز قیامت بهترین بنده‌ات، پیامبر اکرم را شفاعت کننده من قرار بده.

نکات دستوری و آرایه های ادبی:

چشم مرحمت ß   اضافه اقترانی (چشمی همراه با مرحمت و لطف)

به کسی نظر کردن ß   کنایه از توجه بسیار به کسی کردن است

چشم ß   مجاز از نگاه

خیر البشر و نظر ß   قافیه (کن ß   ردیف)

نهاد ß   تو

چشم ß   متمم

مرحمت ß   مضاف اليه

سوی ß   حرف اضافه

من ß   متمم

نظر کن ß   فعل مرکب

شفيع ß   مسند

آخرت ß   مضاف اليه

خير البشر ß   بدل

وحشی بافقی:

كمال الدين وحشی بافقی در اواخر عهد شاه اسماعیل اول صفوی در قصبه بافق در ۲۴ فرسنگی یزد متولد شد. سپس به یزد آمد و بیشتر ایام زندگی را در آنجا گذراند. از آثار او می توان به مثنوی های «فرهاد و شیرین»، «ناظر و منظور» و «خُلد برین» اشاره کرد.